De wet kent naast straffen ook maatregelen. De bekendste maatregel is de TBS (terbeschikkingstelling). TBS is een maatregel die door de rechter kan worden opgelegd aan een dader die een ernstig strafbaar feit heeft gepleegd en tijdens het plegen van dat feit leed aan een ziekelijke stoornis of gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens.

Er zijn twee vormen van TBS. De TBS met voorwaarden is de mildere vorm van TBS waarbij de veroordeelde ambulant kan worden behandeld en onder toezicht staat van de reclassering. Daarnaast er is de TBS met verpleging van overheidswege, dit wordt ook wel de TBS met dwangverpleging genoemd. Bij deze vorm van TBS wordt de veroordeelde behandeld in een TBS kliniek.

Aan TBS zitten positieve kanten voor de samenleving en voor verdachten. Veroordeelden vallen na een gevangenisstraf veel vaker in herhaling dan mensen die TBS hebben ondergaan. TBS is dus niet alleen gunstig voor de maatschappij, maar ook voor de betrokkenen zelf omdat er daadwerkelijk behandeling plaatsvindt. Een van nadelen is dat in bepaalde gevallen TBS met dwangverpleging zeer lang kan duren en onzekerheid met zich brengt. De TBS heeft geen maximale duur. Het voortduren van de TBS wordt wel steeds tussentijds getoetst door de rechter. 

Een veel voorkomende vraag is of het aan te raden is dat verdachten hun medewerking verlenen aan het psychologische en psychiatrische onderzoek. Hoewel weigeren aan gedragskundig onderzoek een goede strategie kan zijn vanuit het perspectief van de verdachte is dat zeker niet altijd het geval. TBS kan ook bij ”weigeraars” worden opgelegd. De rechter moet dan wel een stoornis en delict gevaar kunnen vaststellen.

Het kan voorkomen dat weigerachtige verdachten of TBS-patiënten in het Pieter Baan Centrum (PBC) worden geplaatst voor onderzoek. Inmiddels bestaan daar ook zogenaamde ”weigerafdelingen”. Hier kunnen personen worden geobserveerd die onderzoek door een psycholoog en psychiater weigeren. Uiteindelijk zal het Pieter Baan Centrum ook een rapportage opmaken die door de rechters zal worden gebruikt in de strafzaak.

PIJ-maatregel
De PIJ-maatregel wordt wel ‘jeugd TBS’ genoemd. PIJ betekent Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen. De PIJ-maatregel is een behandelmaatregel voor jeugdigen bij wie er sprake is van een ontwikkelingsstoornis of psychische aandoening.

De maatregel wordt opgelegd voor de duur van drie jaar, waarvan het laatste jaar voorwaardelijk. Bij een geweldsmisdrijf of een zedenmisdrijf kan de duur van de maatregel verlengd worden tot vijf jaar, waarbij het laatste jaar voorwaardelijk is. Wanneer er tevens sprake is van een gebrekkige ontwikkeling of een ziekelijke stoornis van de geestesvermogens, kan de maatregel nogmaals met twee jaar worden verlengd. De maximale duur van de PIJ-maatregel bedraagt daarmee zeven jaar, waarvan het laatste jaar weer voorwaardelijk is. Als een jeugdige gedeeltelijk (on)toerekeningsvatbaar wordt geacht, kan een PIJ-maatregel in combinatie met een jeugddetentie worden opgelegd.

In alle gevallen eindigt de maatregel voorwaardelijk, één jaar voordat de maximale duur van de maatregel wordt bereikt. Tijdens de voorwaardelijke beëindiging dient de jeugdige zich te houden aan een aantal voorwaarden (6:6:32 Sv).

De maatregel tot plaatsing in een inrichting voor jeugdigen die is verlengd tot de duur van zeven jaren, kan door de rechter worden omgezet in de TBS maatregel als de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen de omzetting in die maatregel eist. 

Bij belangrijke en ingrijpende strafrechtelijke kwesties waarbij TBS of PIJ aan de orde is of kan komen, is het van belang dat de betrokkene goed geïnformeerd wordt.

Neem voor meer informatie vrijblijvend contact op met FTW Advocaten.